CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak, TBMM Başkanlığı’na sunduğu araştırma önergesinde, altyapı yatırımlarında özel sektörün devreye sokulması amacıyla “yap-işlet (Yİ), yap-işlet-devret (YİD), işletme hakkı devri (İHD) ve yap-kirala-devret (YKD)” gibi modellerin uygulandığını, 1987-2015 döneminde onaydan geçen 198 projenin sözleşme büyüklüğünün 115 milyar ABD doları olduğunu kaydetti. Budak, bu projelerden 72 milyar dolar bütçeli 34’ünün içinde AKP hükümetleri döneminde gündeme gelen İstanbul’daki üçüncü havaalanı, üçüncü köprü, Osman Gazi Köprüsü ve şehir hastaneleri ile bazı enerji projelerinin yer aldığını belirtti.

HAKSIZ KAZANÇ VE TARTIŞMALI İHALELER

Budak, “Söz konusu projelerle ilgili gerek ihale süreçleri gerekse de yapım sürecindeki finansman temini ile ilgili tartışmalar yaşanmaktadır. İhalelerin tamamını iktidara yakın ve yandaş firmalar kazanırken, bazı ihalelerde, şartnamede sonradan yapılan değişikliklerle yüklenici firmalara haksız kazanç sağlandığı bildirilmektedir. Kamunun finansman sorunu nedeniyle kamu-özel sektör işbirliğinin gündeme getirildiği  bazı projelerde ise kamu bankalarının siyasi yönlendirmelerle söz konusu projelere yüksek miktarda kredi verdiği görülmektedir. Kamu bankalarının 3.5 milyar Euro düzeyinde finansman sağladığı projelerde, finansman riski yine ağırlıklı olarak kamunun sırtına yüklenmiş durumdadır” diye konuştu.

DÖVİZE ENDEKSLİ KAMU GARANTİLERİ VATANDAŞA YENİ YÜK

Projelere getirilen garantilerin de kamuya ağır yükler çıkaracak nitelikte olduğunu kaydeden Budak, “Üçüncü Köprü için günlük 135 bin ve Osman Gazi Köprüsü için günlük 40 bin araç geçiş ücreti garantisinin yanında, üçüncü köprünün geçiş ücretlerinin yüksekliği ve yolun gidiş-geliş (Anadolu-Avrupa-Anadolu) 130 kilometre uzaması,  kamyoncu esnafı ile otobüs işletmecilerine ek maliyetler çıkarmaktadır. Artan maliyetlerin yine yurttaşın sırtına yükleneceği açıktır” dedi. Budak şöyle devam etti:

“Borç üstlenim anlaşmaları; Türkiye’nin içinden geçtiği darbe girişimi ve OHAL süreci dikkate alındığında, yaklaşık 50 milyar dolar bütçeli projeler için finansman sıkıntısı oluşması ve yurttaşlarımızın omuzlarına yeni yükler binmesi olasılığı yüksektir. Bu nedenlerle kamu özel sektör işbirliğiyle gerçekleştirilen projelerdeki kamu zararları ve kamunun üstlendiği riskin boyutunun saptanması,  alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla bir Meclis Araştırması açılması gerekli görülmektedir.”